Source:
Diplomatarium Islandicum: Íslenzkt Fornbréfasafn, Volume 6, page 236, published by Hið Íslenska Bókmentafélag, Reykjavík, 1900, 1904
The letter:
Eg aum sek og syndug i augliti almattigs Guds segi þad gudi. hans millduztu modr jungfru sancte marie og öllum guds helgum monnum. og ydr minn andligur fader at eg [aumur kvenman] hefur misgiört j mote guds bodordum j ordum og verkum. j hugrenningum. j nidrfellingum guds bodorda og j vangeymslu hans laga og rettinda. j aastleysi vit gud. og leti godra verka. j astleysi vid gud og oskapligre ohlydni vid minn sæta lausnara födr og modr og alla þa er yfer mig woro skipader mier til saluhialpar. Einkanliga ma eg hrædd vm vera at eg se hörmuliga vafiñ j vij höfudsyndum. þad er at skilia öfund og ofmetnad. reidi. leti godra verka. agirni. ofneyzlu. saurlifi. þar med allar þær rætr og kvislir sem af sierhverri þeirra kunna at renna. ottar mig sarliga hafa snortid. Eg hefer misgert j seinkan jatningarinnar og j gleyming glæpanna og apturhuarfi syndanna. j hetrofi vid sialfañ gud. suo margfalldliga sem afskapliga. at eg fyllda þad sialldañ eda alldri sem eg iatadi gudi j skirn minne og skriptamalum og eigi sidr rauf eg sarliga þau heit sem eg hiet fyrir sialfrar minnar heilsu. huort sem þad var j peningum. föstum. vökum eda bænahalldi edr pilagrimsferd til heilagra stada. Eg hefi misgert j allz hattar vanrækt minnar saluhialpar. þuiat þad gott sem mier var kent las eg skiott og hraparliga afsnidandi fyrir fliotleika saker framburdarins stafinn og orda samstöfurnar. þar med gleymandi ordin full. versin half enn stundum öll.
Hier med ma eg hrædd vm vera at optsinnis hafi eg hörmuliga rangt lesit bædi saker vankunnandi og illvilia at eg villda eigi epter leita huad rett var. og þad syrgiligra at margan dag fellda eg nidr allar minar tider. giördi þar fyrir aunga minning j minu hiarta med nockurri idran edur þeirri astundan at giallda aptur gudi og hans helgum monnum þad er eg gleymdi med eiginligri og vilianligri vanrækt. Hier med geymdi eg sialldan med iafnadi at lesa þær veniuligar bæner sem eg sialf setti mier. suo at laungum let og framar ganga leik og lausung og heimsligan hegóma enn þa góda hlute sem minne salu woro til bata. Eg hefer misgert j bölvan og j brædi. j illyrdum og oþolinmædi vid mina navnga. þui at optliga sturladizt eg af litlu efni med omöguligri misþykt. þar sem til min var talat eitt ord omiukt gallt eg a mot mörg og hædilig med brigslan beiskrar samvizku. typtandi mier undirgefit folk framar med hotun og hardindum vondra orda med grimleiks yfergirnd rangrar afvirdingar helldr enn med miukbærri bæn edr skyllduligri siduendi. raskandi hörmuliga guds hatider med þeirri grein at eg skipadi minum verkmonnum at vinna aa helga tíma. fleckandi og liotliga sialfa mig j þessum gudræka glæp suo at eg skar og saumadi bædi mier og ödrvm. þui veit eg mig sarliga seka vera þessa lagabrotz minna vegna og annara. þuiat eg mun suara eiga fyrir mig og alla þa er syndgazt hafa j fyrrsagdri ohæfu af minni aeggian. Væri sa nock[u]r er j moti mællti sakir gudhrædzlu mínu bodi og skipan hliop eg fram j reidinnar ædi med ferligum fvlyrdum og ofbelldi og geisiligum foradskap og ækefdarfullum heitingum ef hann giördi eigi minn vilia.
Misgert hefi eg minn sæti fader j föstubrigdi haskasamliga. þuiat alldri hellt eg dyggiliga þær skyllduföst[u]r sem mier woro settar og skipadar af kirkiunnar formonnum. enn eg giördi mier föstur epter minum hugþocka. suo backferlada eg þessar og adrar gudligar skipaner at eg framde iafnliga minn vilia j öllum hlutum. enn eg varp mier at baki bodord kennimanna og minna yferboda.
Misgert hefi eg andligur fader j raskan heilags hiuskapar. þuiat eg elskadi sialldan minn eiginn bonda epter gudligu lögmali. verandi optliga j likamligri naaverv vid hann. bædi a helgum tidum og föstutidum. samþyckiandi honum j olofadri sambud a margan haatt sem mier þotti epterlatligaz. og þo eg hefdi j fystu eigi fulla astundan eda vilia til at brigda þeirri samkvomu sem mier er einsliga sett j lögmalinv. þa drozt þad af ockru blidlæti at siduzu j sameiginliga vidreign og holldliga samþægt. Eg hafdi optligar girnd og fyst at fremia þenna hlut med oleyfdum holldsins breyskleika enn tilheyriligri hugsan med gudhrædzlu at geta gudi afspringi sem hann sialfur hefur bodit j rettligum hiuskap. Opt sinnis samteingdumzt eg mínum bonda fra þeim tíma sem eg vnderstód mig hafandi vera at barni og þan[g]at til er eg vard lettari. og ei sídr þadan fra og til þess tima sem eg geck j kirkiu. þuiat þesser timar eru mier bannader af gudi. og allteins gaf eg mier eingan gaum at þuí huat mier hæfdi saker þess heimuleika er eg hafdi til syndarinnar og míns bonda. Eg fiell og optliga j þann fordæmiligan glæp j guds augliti at eg syndgudumzt med mínum bonda þann tima sem eg hafdi blodfallzsott eigi ottandizt at ef j þeirri aflagligri sambud gætum vid barn. yrdi þat annathuort likþraatt eda diöfulodt eda ödrum kynia meinum slegit. og suo margfalldliga saurgada eg mig j fyrsögdum lesti at eg liet mier at baki med gleymingu guds bodorda þa kristiliga jatan er minni saluhialp til heyrdi. glediandizt stund af stundu j astundan þessarar syndar. ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ . Optsinnis hefer eg styggt og sturlat minn bonda med mörgum asakanarordum beiskrar wlfudar og gefit honum margan tima rangañ grun vm sína radvendi at hann mundi eigi dyggiliga sína æru og tru vid mig hallda. þo at eg hefdi þar einga kynning af vtan goda. og hier fyrir hefer eg honum opt verit ovilianlig. int til þeirra þinga sem hann matti rettliga af mier krefia og eg var skylldbundin honum at veita an öllu torvelldi. verandi honum ohlydiñ j ordum og giördum. suo at eg veitta honum sialldan verduga vegsemd. hafandi vid hann mörgu sinni stygd og stirdlæti. þwst og ofbelldi j hiartanu þo at eg taladi eigi sneijdiligum ordum vid hann alla tima.
Einkanliga hefer eg misgert eigi sidr minn kæri fader at eg hefi optliga j blidlæti verit med adra kallmenn. þad er at skilia j kossum og fadmlögum. glediligum ordum og liettlatum augna tilrenningum. j umspenningum og nak[v]æmri likamanna samkuomv og j atekningum handanna og marghattudum vidvikum þeim er full blida mætti af gerazt. og þo at med gud[s] drottins forsio og þeirri minni astundan at eigi skylldi eg af þess haattar manni saurgazt. og þo at eg hefdi vid sialfa hordomsins framning .............. fri verit. þa hefer eg allt eins af fyrr sögdum blídskap ruglazt med sialfri mier ................................................ og huilik synd mier er þetta. legg eg hana upp under miskunnardom drottins mins og yduart födrligt vmdæmi j guds nafni.
Misgert hefi eg minn kæri fader j allzhattar leti godra verka j ofmiklu ölmusuleysi vid hinn fatæka. suo at sialldan veitti eg þeim mat og klædi edr herbergi omöglandi. helldr hatadi eg optsinnis guds veslinga med mörgum meinyrdum. Suo og þo at eg fretti andlat manna gleymdi eg at bidia fyrir þeim. og þott eg leitadi vid. giörda eg þad skiotliga og oskinsamliga. hier med hefer eg orækiliga bedit fyrir mier og ödrum og sialldan haft þa elsku til guds og manna sem mier hæfdi. helldr elskadi eg leik og lausungu veralldarinnar. þrætr og sundrlyndi. gudhialpareida ut af minum munni sendandi. þar med þrifeida og heilsueida. sveriandi og optliga vid guds módr nafn med suo litilli fyrirhyggiu at stundum veit eg eigi huort eg sver mig rett eda rangt. stundum veit eg mig suarit hafa ranga munneida svo at þui helldr skylldi þad truazt satt vera sem eg hefer fram borit. Einkanliga hefer eg misgiört andligur fader j leidiligri langrækni. þuiat hvat sem mier var misbodit j ordum eda giördum gieck mier alldri vr hiarta saker minnar illzku. hlifda eg eingum j þessum glæp huorki skylldum ne oskylldum nema hellzt módr minni. og þott nockörn tima væri eg glöd og kát vid þa sem giördu j móti mier var eg þo allteins j minu hiarta med gallbe[i]skri astundan hörmuligrar hefndar. þegar eg leiddi til minnis hvat mier þotti fyrr illa. hótandi æ sem tidaz at þar skylldi gialld fyrir koma þa þeim þætti verst vid koma berandi med mier svo sara samvitzku bædi innan kirkiu og utan. og ei sidr þann tíma sem eg tok at mier holld og blod drottins míns ihesu christi þott omakligt væri. Hier med for þad sem enn var haskasamligra at þa er sa geck at mier med litillæti sem mier misbaud og bædi mig fyrirgefningar og eg syndiz hann medtaka med blidum ordum og hryggiligri asionu. var eg j leyndum míns hiarta med angurligri wlfwdar rót. klædandi svo fölska blidu andlitzins med orækiligri reitni hugskotzins. at þegar skylldi hann þui mæta sem mier þotti verr ef hann kynni mig sídar styggia.
Þessa synd hefer eg kæri fader omannligazt fram haft a þann mann sem mier stendr verst. þuiat minn eiginn bondi verdr optsinnis fyrir þeim aruna af mier og geingur su grein til þess at einn tíma sem vid töludum ockar j milli. kom þad j hans ordrædu at hann hefdi nalægr verit minni frændkonu med holldligri sambwd. og þott hann birti mier þetta med einum samt heimuleik og aan nocköri minni atspurn þa hefer þessi hlutr suo mikinn grundvöll j minu briosti til stygdar vid hann at med ordum og einkañliga med þungum þyckiudrætti sialfrar minnar hugar. reñandi laungum af minni hendi su dyggilig og audvelld ast og skylldug elska sem eg atti honum at veita med rettinum þegar eg leiddi til vmhugsanar fyrr sagdan hlut. Hier med hefer eg hann optsinnis grunat vm sama efni til annara kuenna mier skylldra þott eg hefdi þar yfer einga kynning framar enn einfellt hugarbod sialfrar minnar. og þo allt eins hefer þad þungan mata míns lundernis til yfingar vid hann suo at naliga hellt eg þad fyrir satt j minv hiarta. nu med sagdri grein míer kunnungri fyrir hans framburd og eigi sídr fyrir mína grunsemd hefer eg iduliga med hann buit bædi med obrigdanligu hiuskaparbandi og likamligri naveru. þo tidliga med litilli alvöru edr skyllduligri vndervorpning. og huerr og huílík mín sekt meiri [eda] minni er stendr saman j þessu efni. legg eg hana med sinum greinum vnder miskunnarvalld drottins míns ihesu christi og yduart födrligt heilrædi. Hier med hefer eg misgert andligr fadir j ofmikilli gleiming vm þad godz sem eg a eda hefer att j ödrum sueitum edr landsfiordungum huílíkar ölmösur þar af gioraz guds fatækum monnum. og þar um haft litla atfrett þa eg hefer sialf til komit hueriar afveitzlur vordit hafa j minni bruttverv og þott eg hafi grun at smærri hafi ordit enn heyriligt væri. þa hefer eg litla edr einga skipan a giort til umbotar adr enn eg ridi j burt. og ei helldr epterhugsat þann tima sem eg kom heim at gefa fleiri ölmösur af þui godzi sem þa hefer eg milli handa edr adrer med minni skipan. þui ma eg hrædd um vera j guds augliti at guds veslingar þoli og þolat hafi sakir þessa míns gudhrædzluleysis margfallt þrot bædi matar og dryckiar. klæda og herbergia laaus lifs firring einshueria edr heilsution at þeir hafa matt fa fyrr og sídar fyrir mitt ofmikit manndomsleysi vm þetta efni. Vil eg feginsamliga þat allt samt gefa vpp vnder miskunnardóm drottins míns ihesu christi.
Misgiort hefer eg andligr fadir j haskaligri vanrækt minnar hæstu saluhialpar. þuiat eg hefer sialldan med gudhrædzlu edr kristiligri fyst og girnd bergt drottinligum likam og stundum eigi hirdt huort eg hefdi bergt edr eigi holld og blód míns sæta lausnara. helldr svo sem nöckut misgrunandi med efasemd hiartans ofalsada sannleiksins vnderstödu til fullrar syndalausnar j þui gudliga stormerki eilífliga rikiandi vnder asionu brauds og víns at mína sal mundi þad mega taalma fram a eilífa lífs braut þo at eg bergdi eigi. og j adra grein duldizt eg vid at mier mundi þungt og aabyrgdarfullt j guds augliti med huilikum vidbunadi eg leiddi at mínu hiarta helgaztan likama og dyran dreyra lifanda guds. þad heimskliga hugsandi at ogurlig reidi hins rettlatazta domara mundi mig eigi nalgazt mega edr makliga siaa ef eg ein stædi j milli margra annara manna þeirra sem hreinliga vaktadi sínar samvitzkur. med þessum hætti firdiz eg fiarlægdizt mitt hiarta lifanda braud einglanna og burtt skyfdizt af fagnadarfullri nalægd og samvistu heimsins grædara. Enn fylldi fwlan falsaradom diöfulsins og hans eitrligvm teygingum. suo radlausliga reikandi j fyrrgreindu trausti dular og ovitzku stad af stad at sia og heyra margfalldañ ovinarins vondskap. þad till leggiandi af minni mannillzku sem adrer kunnv eda villdu eigi giöra. sediandizt alldri af lausungarfullri flöktan hugskotz og likama. sem þad himintvngi er at þrimligvm arum lidnvm fyllir sína raas og nyar hana þegar aan duöl edr huilld.
Nu veit eg at omilldr daudi verdr endalykt a fyrr sagdri minni reikan. mun eg þa byria adra ras j salina þo at naudigr se. eigi lika helldr skapliga. þad er at skilia bvrt af porthwsi míns relega líkama og fram j syrgilig og þo maklig vmskipti píslanna saker minna synda þær sem mig ottar nu þo at sidla sie at fiandinn muni til elldzneytis geymt hafa minni hörmuligri sal til Hótlausrar bölvanar. nema hinn hæsti gud virdizt sínvm miskunnaraugum til hennar líta j hverium eg set nv feginsamliga alla mína vón. Einkañliga hefer eg misgiört j siniligum stuld og osyniligum. þvi j syniligum at eg hefer optsinnis kugat lítilmagnan med okursamligri fiaar vtheimtan. livgandi suo margan pening inn j minn gard þann sem eg hafdi huorki heimilañ fyrir gialld ne giöf. og þo at eg ætti maala aa nockurs mannz fe fyrir ymisligañ kaupskap milli hans og mín. hafdi eg optliga þann mvn sem mier stod verr. þui at eg heimta mína skulld miklu frekara enn eg vissa sannindi til vera j vnderstödu kaupsins afflettandi suo naunginn sinu godzi med sviksamligum plóg fiandligrar agirni svo hörmuliga sem omannliga at þar fyrir vard hann öreigi og stafkall þolandi hier med hungur og þorsta. kullda og krankleika og at síduztu lífstion og reiduleisi andar og líkama. enn eg hiellt hia mier hans godz og þa skulld sem eg átta honum at giallda. lockandi adra menn med mier at neyta þeirra peninga j kosti og klædum sem eg hefer so sviuirdliga aflat. Hier med fylgdi þad sem enn var hörmuligra at þvrd og minkan a mínv godzi tiadi eg og greindi olatliga saker olmösuleysis vid hinn volada. Enn vöxt og aukan minna peninga sagda eg naudig og þo med falsi og vnderhyggiu þá sialldan er þad vard leggiandi þar vid minn bokareid med mörgum málakrókum at mitt godz væri eigi meira enn eg sagda. Huar fyrir aller tollar og tiunder er eg atti at lwka kirkiu. prestum. biskupum og fatækum monnum voru sialldan edr alldri af mínvm peningvm rettliga lukt. Enn saker míns ofsa og oiafnadar þordi eingi madr mier asakan at gefa. þo at þeir vissi mín rangindi suo afskapliga öflgaz móti guds lögum og heilagra fedra setningu. Enn þui hefer eg misgiort j osyniligum stuld andligr fadir at þeir hlutir sem mier vorv feingner til geymslv edr bediñ at giöra eitthuad wr þeim .. skutladi eg med odygd og afdrætti og umskipti. afhendandi þeim er mier feck minna edr verra enn eg medtók j fystu vefiandi fyrir þeim aptr og fram sem eg kendi eigi iafnklókan mier j brögdum og kyndugskap suo hann trvdi minni sögn. glöddumzt eg omögvliga med sialfri mier af þessari lymsku sem eg hefda rettliga fyrr greindra hluta aflat. J annarri grein sem enn var haskasamligra. at þa er eg var j nöckörum naudum stödd heitandi ymissum hlutum. pilagrimsferdum edr offri til heilagra stada. j föstum og vökum edr bænahalldi. eda aflati einhuerra glæpa þeirra sem minni sálu vóru til eilífs obata þa rauf eg þetta þegar allt samt er er eg komzt vr minum þravngingum. takandi þad aptur under mig med eiginligum illvilia sem eg iatadi gudi og hans helgum monnum. og eigi fañzt mier meira vm þennan gudræka glæp enn eg hefdi daarat minn lika. Optliga hefer eg minn sæti fader stolit frægdinni burt af mörgum manni med gallblandinni bakmælgi. j aleitni og vmlestri þuiat þa leynda hlute sem minn naavngur lagdi vnder mig j truskap. rauf eg litlu sídar med hropligri opinberan. vid aukandi marga hluti illa. med lygiligum falsradum. þa er eg heyrdi giarna adra vmlesturinn frambera. þar med neitadi eg sanna vera þa góda hluti sem madur ber j sialfs síns samvitzku. enn eg kostadi af öllu megni illskunnar at fordrífa og opinbera mannzins goda hluti. og at síduztu snere eg vm goda hluti míns samkristins mannz j þa hluti sem honum yfergaafuzt iduliga j vesta efni epter þui sem eg gat minni illsku fremzt tílkomit. Enn eg sialf var sem annar skröksmadr. likiandi mig goda hluti fremiandi fyrir manna augum. enn eg ottudumzt eigi at reita guds asiónv med svivirdligum og skemdarfullum odaadum. girnandizt at kallazt heilagur af monnum. enn eg var liót og leidilig j guds augliti. Optsinnis fiell eg j greypiliga gudlastañ. þuiat eg eignadi þa hluti gudi sem eigi woru hans. þa er eg sagda med mier hann skapat hafa efni og vndirstödu syndanna. Neitadi eg og diarfliga hans hluti þa vera sem hans vorv. leggiandi hans helgazta nafn vid hegoma hluti med hæsta svardaga.
Enn nu allar fyrr nefndar greiner med sierhuerium articulis legg eg vnder miskunnarvalld drottins míns ihesu christi.
Hier med hefer eg misgiört vitandi og ovitandi. vakandi og sofandi. viliandi og oviliandi a nótt og degi og a huorri stundu. fleiri og meiri eru mínar synder enn eg mega ordum inna edr hug til koma. Enn nu vil eg fegiñ .........
No comments:
Post a Comment